Fed-voorzitter Powell: “Staatsschuld van VS groeit te snel”

Jerome Powell, de voorzitter van de Federal Reserve, stond gisteren in een vragensessie het Amerikaanse Congres te woord. Hij vertelde onder meer dat de schuldenlast van de VS zo snel groeit dat het volgens hem niet vol te houden is. De bekende vraag rijst: wordt Bitcoin een redmiddel als de volgende crisis uitbreekt? In dit artikel lees je waarom Powell’s uitspraken reden tot optimisme zijn voor Bitcoin-investeerders.

Schulden groeien harder dan het BNP

Als voorzitter van de Federal Reserve (de centrale bank van de Verenigde Staten, kortweg Fed) is Powell een van de belangrijke bestuurders in het wereldwijde bankwezen. Het beleid van de Fed vormt een leidraad voor dat van andere centrale banken, vanwege de cruciale rol van de dollar in de wereldeconomie.

In de sessie met het Economisch Committee van het Congres werd Powell onder meer ondervraagd over de groei van de Amerikaanse staatsschuld. Volgens gegevens van USDebtClock bedraagt die op moment van schrijven dik $23 biljoen: 23.000 maal een miljard dollar. Een zorgwekkend groot bedrag, zo vindt ook Powell. Hij vertelde dat de nationale schuld bovendien harder oploopt dan het bruto binnenlands product (bbp), dat in 2018 $20,5 biljoen bedroeg. Het bbp is kort gezegd de waarde van alles wat een land in een jaar produceert. Volgens de Fed-voorzitter is deze situatie “niet vol te houden op de lange termijn”. Op de vraag of dit invloed zal hebben op de economische groei, zei hij:

“Ik denk dat het een probleem is op de lange termijn, waarvan iedereen zich denk ik wel realiseert dat we er over na moeten denken. Het is nu echter het geval dat de schuld sneller groeit dan de economie – sneller dan het nominale bbp. En op de lange termijn is dat geen houdbare situatie.”

Ook Europa heeft grote schulden

Het probleem is volgens Jerome Powell dus duidelijk. Met zijn uitspraken voegt hij zich bij de vele economen die de wildgroei van de Amerikaanse staatsschuld bekritiseren. Gegevens van TradingEconomics wijzen uit dat de nationale schuld van de VS eind vorig jaar 106,1% van het bbp was. Ter vergelijking: in Nederland was dat percentage in 2018 52,4%. Hoewel de Nederlandse overheid zich flink in de schulden moest steken na de crisis van 2008, werd de schade toch beperkt. In 2013 en 2014 was de schuld meer dan 67% procent van de totale Nederlandse economie – het hoogste punt sinds 1996. De economie was toen al weer redelijk aan het herstellen van de crisis. Sindsdien nam de staatsschuld van ons Nederland elk jaar in percentage af.

Met net boven de 50% doet Nederland het vrij goed. Uit data blijkt dat de Belgische staatsschuld in 2018 even groot was als het bbp – $530 miljard dollar. Ook daar neemt de nationale schuld al sinds 2014 af. In andere Europese economieën gaat het echter wat minder goed. Onder meer Spanje, Frankrijk en het VK zagen hun schuldbedrag de afgelopen jaren flink stijgen. Binnen Europa is Italië overigens kampioen schulden maken: in 2018 was hun staatsschuld bijna 135% van het bbp. Luxemburg is, met zijn kleine en gezonde economie, het best presterende land qua ratio. Daar is de staatsschuld maar 21% van de jaarlijkse economische productie.

In totaal hebben de landen in de Eurozone een uitstaande schuld van $10 biljoen. De niet-Eurolanden in de EU, waaronder Groot-Britannië, Noorwegen en Polen, voegen hier nog een kleine $3 biljoen aan toe. Hiermee heeft de EU weliswaar niet zo’n belachelijk hoog bedrag uitstaan als de VS, maar het is wel degelijk een zorgwekkende ontwikkeling. De simpele rekensom leert dat de twee grootste (consumenten-)economieën op aarde samen zo’n $36 biljoen aan schulden hebben.

Bitcoin in de aanslag?

Powell beweerde in het gesprek dat er geen man overboord is, zolang de economie maar harder groeit dan de schuld. Dat is in de VS dus echter al niet meer het geval, zo meldde de voorzitter zelf. Daarnaast lijken ook in Europa de grote economieën van Duitsland en Frankrijk af te koelen. Bovendien is de vraag wat het plan voor een eventuele nieuwe crisis is: het lijkt onmogelijk om nog meer dollars (en daarmee schulden) bij te drukken, zoals gebeurde na 2008. Die keuze zou vrijwel zeker de ondergang van de dollar betekenen.

In het geval van een crisis verplaatsen investeerders hun geld massaal van dollars en andere activa naar (waardevaste) investeringen. Denk bijvoorbeeld aan goud of zilver, of staatsobligaties. Die investeringen brengen weinig risico met zich mee, en zijn daarom in trek als de economie krimpt. Ook de dollar geldt als waardevaste investering, maar zoals net besproken is het niet ondenkbaar dat juist de dollar slachtoffer zal worden in een volgende crisis.

Behalve edelmetalen en staatsobligaties is er sinds 2009 nog een belangrijk alternatief voor investeerders bijgekomen: Bitcoin. Toen Satoshi begin dat jaar de Bitcoin-blockchain lanceerde was de er sprake van paniek in de economie. De financiële crisis zorgde voor wantrouwen onder de mensen. Bitcoin werd door velen beschouwd als alternatief voor banken en overheden. Dit bleek uiteindelijk een belangrijk element van de gigantische groei van de BTC-prijs. Ook kwam de ontwikkeling van de blockchain-industrie door die financiële impuls razendsnel op gang.

Crypto is niet te negeren

Het is te verwachten dat we eenzelfde soort verschuiving zullen zien in de volgende crisis. Men zal alternatieven voor de dollar overwegen als die instabiel blijkt in zware economische tijden. Om die reden is de verwachting dan ook dat cryptocurrencies (waaronder Bitcoin) een toename in prijs zullen zien in het geval van een nieuwe economische tegenslag. In de community wordt door menigeen gerept over BTC als “het digitale goud”, waar anderen zoals analist Bobby Lee zelfs beweren dat de koers goud uiteindelijk zal overstijgen. Het blijft uiteraard bezien hoe lang de volgende crisis op zich laat wachten. Bovendien is het niet in te schatten hoe erg de effecten zullen zijn, en wat het precies met de crypto-koers zal doen.

Als we echter kijken naar tien jaar geleden is er alle reden om optimistisch te zijn. Terwijl de grote economieën zich jarenlang moesten herpakken na de klap van 2008, wist Bitcoin een gigantische marktwaarde te verzamelen. Dit is ook zeker niet onopgemerkt gebleven bij banken en overheden. Na tien jaar heeft Bitcoin een vaste plek in de economie veroverd en winnen ook andere cryptocurrencies aan bekendheid. Bovendien hebben meerdere banken inmiddels hun interesse in crypto-projecten kenbaar gemaakt. Wie weet, misschien dat zelfs de bankiers zich zullen vastklampen aan crypto als redder in de nieuwe financiële crisis.